Кароткі змест:
Грыневіч, "пасяленец", ішоў ужо трэці дзень. Да бліжэйшай вёскі заставалася прайсці яшчэ дванаццаць вёрст. Заўтра павінен быць Вялікдзень, але ён у Сібіры Грыневічу не прыносіў той радасці, як калісьці дома. Яму ўспомніўся астрог. "Грыневіч нібы нават пашкадаваў аб ім. Усё ж такі гэта былі лепшыя годы! Каб вярнуць іх назад, з іх ідэалізмам, з іх... верай у трыумф дабра". Там была магчымасць бачыць маці і сястру. Было каханне, якое "асталося, - але толькі як вялікі, ясны ўспамін". Грыневіч прыйшоў у вёску, папрасіўся на начлег. Гаспадыня пасля некаторых роспытаў запрасіла ў хату, потым прапанавала памыцца ў лазні. Пасля вячэры гаспадыня нечакана папрасіла Грыневіча пабыць заўтра з хворай маці, пакуль яна з мужам будзе ў царкве. У час размовы гаспадыні з маці перад адыходам у царкву Грыневіч са здзіўленнем пачуў, што старая гаварыла па-беларуску. Падаючы ёй вады, "у рысах ніколі не бачанага дагэтуль твару ён убачыў нешта знаёмае". Прыйшло на памяць "другое аблічча, падобнае да гэтага і ў такіх самых варунках". Старая, называючы год нараджэння, успамінае паўстанне на Беларусі, але быццам нечага баючыся, не прызнаецца, што трапіла ў Сібір разам з бацькам, удзельнікам паўстання. Б'юць царкоўныя званы, апавяшчаючы пра ўваскрашэнне Хрыстова. Грыневіч, стаўшы на кадені, цалуе сухую старэчую руку. У сібірскай самоце ён раптам адшукаў сястру яго роднай бабкі. Жанчына супакойвае незнаёмага чалавека. Гора "пасяленца" было ёй блізкім і зразумелым. |